Bitcoin Tarihi: Hamdı, Pişti, Yandı

Bitcoin (BTC) tarihsel gelişimi demek kripto para piyasalarının tarihi demektir.

Nasıl ki her mendil başka bir marka ürünü olsa bile Selpak jenerik ismiyle bilinir, Bitcoin de bütün kripto paraların jenerik markasıdır denilebilir.                                                                Bitcoin’i anlamak; blok zincir teknolojisini, kripto paraları, piyasaları, yüksek finansı anlamak için en temel başlangıç noktasıdır. Kimse kolay kolay Bitcoin adını ilk nerede duyduğunu hatırlamaz.

Birden hayatımıza balıklama dalmış bu kripto para sanki hep varmış gibi bir kabullenme yaşatmış olsa da BTC’nin tarihi henüz yirmi seneyi bile doldurmamıştır.

İçindekiler

1. Bitcoin Ortaya Çıkış Süreci
2. Bitcoin’in İşleyiş Süreci
3. Bitcoin’in Gelişimi
4. Yıllara Göre Ortalama Bitcoin (BTC) Fiyatları
5. Bitcoin’in Altcoinler Üstündeki Etkisi

Bitcoin’in Ortaya Çıkışı

Bitcoin ortaya çıkışı öyle beklenmedik bir anda sıfırdan olmamıştır. Her teknolojik atılım gibi kripto paraların da kriptografik olmayan sanal paralara kadar uzananan bir geçmişi vardır. Bu bağlamda BTC’nin ortaya çıkışının izleri şu adımlarla takip edilebilir:

• Satoshi Nakamoto tarafından 2008 yılında kriptografi ile ilgili e-posta grubuna bir bildiri göndermesi ile ortaya çıkmıştır.
• Bu bildiride Bitcoin, üçüncü bir tarafa gerek duyulmaksızın eşler arasında (Peer to Peer-P2P) gerçekleşen elektronik işlemler için bir sistem olarak tanımlanmıştır.
• Bitcoin, 1990’lardan itibaren denenen, DijiCash ve e-gold gibi sistemlerin bilgi birikimi yardımıyla, onlardaki sorunu çözmek için 2009 yılında Nakamoto tarafından üretilmiştir.
• Bitcoin; merkez bankalarının tedavüle sürdüğü fiat paralar gibi kripto para birimleri de mal ve hizmet alım satımlarında kullanılabilme yetenekleri nedeniyle bir değere sahiptir.
• Bitcoin’in piyasaya sürülmesinden bir yıl sonra bir avuç yatırımcının itibari para birimleri yerine Bitcoin’i kabul etmeleri sonucu gelişim süreci hız kazandı.
• Bu gelişim sürecinin sonucunda Bitcoin potansiyelini gören bireysel yatırımcılar ve birçok kurumsal firma yatırımlarını Bitcoin’de değerlendirmeye başladı.
• Bitcoin’in tanınırlığının artması ve popülerlik kazanması kendisine olan talebi artırmış ve böylece değerinde de artışlar gözlemlenmiştir.

Bitcoin’in İşleyiş Süreci

BTC işleyiş prensipleri, bütün bir sektörü domine eden ilkeler haline geldiğinde birçok yeni kripto para ortaya çıkmıştır.

Bu kripto paraların işleyiş modelleri ya Bitcoin ile aşırı benzer ya da onun çalışma ilkelerini geliştirerek değiştirmeye çalışan yeni yöntemlerle ortaya çıkmıştır. Bu noktada BTC işleyişini anlamak kripto piyasalarında araştırdığımız her coin ve tokeni anlamak için ilk adım olabilir:

• Bitcoin işlemleri internet ortamında çevrimiçi olarak gerçekleşmektedir.
• Bu anlamda Bitcoin ağı, kriptoloji bilimi çerçevesinde şifreleme mantığına dayalı bir teknoloji üzerinde çalışmaktadır.
• Bitcoin’in işleyiş süreci blok zinciri, madencilik, transfer ve dijital cüzdan unsurlarından oluşmaktadır.
• Blok zinciri, şifrelenmiş işlem gözetimi sağlayan tüm para alışverişlerinin ve diğer tüm verilerin kaydının yapılıp saklandığı, gizlilik esasına dayanan, şifreleme yöntemlerine sahip bir sistem olarak ifade edilmektedir.
• Bu bağlamda blokchain sistemi hem matematiğin hem de teknolojinin imkanlarından yararlandığı için manipüle edilemez ve bozulamaz bir sistem olarak ifade edilmektedir.
• Bitcoin, yasal mevzuatlara dayanan euro, Türk lirası, dolar, yuan ve yen gibi resmi paralardan farklı bir üretim sistemine sahiptir.
• Bu sistem Bitcoin Ağı ve Blockchain sistemine dayanmaktadır.
• Bitcoin protokolü kapsamında, sistemde yeni Bitcoin’lerin üretilmesinin tek yolu, Blockchain Ağı üzerinde, yeni blok kaydının oluşturulmasıdır.
• Her yeni blok, ağ içindeki mutabakat sürecine katılan kullanıcıların veri bloklarını keşfetmesi ve kayıt işlemlerinin onaylanması ile gerçekleşmektedir.
• Bu veri bloklarda gerçekleştirilen kayıtlar, özel şifrelere dayanmaktadır.
• Bu şifreleri çözen kullanıcılara Bitcoin üretimine katkıda bulundukları için ödül olarak belli bir miktar Bitcoin verilmekte ve bu şekilde Bitcoin üretimine teşvik edilmektedir.
• Bu yapılan işleme mining, bu işlemi gerçekleştirenlere de madenci (miner) denilmektedir.
• Bitcoin para birimi bir dijital imza zinciri olarak tanımlanmaktadır.
• Paranın transferi sırasında her sahip, parayı alacak olan kişiye parayı gönderirken kendisine ait dijital imzasıyla bir önceki işlemin özetini (hash) ve bir sonraki sahibin açık anahtarını (public key) imzalamakta ve bu imzayı paranın sonuna eklemektedir.
• Ödemeyi alan kişi kendi özel anahtarıyla (private key) imzayı doğrulayarak transferi onaylamakta ve süreç bu şekilde tamamlanmaktadır.
• Bitcoin özelinde kripto para cüzdanları sıcak ve soğuk cüzdanlar şeklinde sınıflandırılmaktadır.
• Sıcak cüzdanlar masaüstü cüzdanlar, mobil cüzdanlar ve web cüzdanlardır.
• Soğuk cüzdanlar ise kâğıt cüzdanlar, donanım cüzdanlar ve beyin cüzdanlar olarak sınıflandırılmaktadır.

Bitcoin’in Gelişimi

Anne babalar çocuklarının büyüdüğü uzun yılların sonunda onlar üniversiteye giderken ya da evlenirlerken bir şok yaşarlar. Her şey ne kadar çabuk olup bitti, evladımız ne ara bu noktaya geldi diye birbirlerine sorarlar.

Herhalde Satoshi Nakamoto isimli kişi ya da grup başta olmak üzere ilk BTC sahiplerinin hisleri bu durumla çok benzerdir; çünkü Bitcoin beklenenden çok daha hızlı bir gelişim ve popülerlik örneği sergilemiştir.

Bu gelişim sürecindeki ana noktalar ve kırılımlardan en önemlileri şu şekilde iki dönem alt başlığı altında listelendiğinde anlamlı olacaktır:

• Hazırlık Dönemi ve Güç Toplama
• Uçuş ve Küresel Bir Gerçeğe Dönüşen BTC

Bu dönemsel ayırım tamamıyla öznel bir kategorileştirme çabası olarak, dünyayı yöneten dev finans kurumları ve devletlerin BTC karşısındaki aksiyonları üzerinden belirlenmiştir.

Hazırlık Dönemi ve Güç Toplama

2009 yılında başlayan bu serüvenin güç toplama evresi 2014-2015 yıllarına kadar sürmüştür ve kırılım noktası Bloomberg yayınları olmuştur:

• 2009 yılında ilk BTC transferinin gerçekleşmesinin hemen arkasından Bitcoin’in ticari olarak kullanımının ilk örneği de Florida’da yaşanmıştır.
• Florida bir pizza dükkanının 10.000 Bitcoin karşılığında 2 adet pizza satışı yapması yeni bir devrim ilk adımları olarak yorumlanmıştır.
• 10 bin BTC’nin güncel fiyatının 6 Milyar Türk lirasına (milyon değil milyar!) tekabül etmesi bu ticareti akıl almaz bir eylem olarak algılamamıza neden olabilir.
• 2013 yılı yani tam dört sene sonrası BTC için çılgın bir yıl olmuştur.
• 2013 itibariyle BTC ticaretinin yüzde sekseni Mt.Gox platformu üzerinden devam ederken Bitcoin işlem hacmi küresel çapta ilk defa 1 Milyar doları geçmiştir.
• 2013 yılı ilk ayları itibariyle Bitcoin fiyatının tam tamına sekiz katına çıkması ve 256 dolara ulaşmasıyla da önemli bir noktadır.
• Hemen arkasından yüzde 60 yakın bir değer kaybı yaşansa bile BTC 2012’ye göre en az dört kat değer kazanmıştır.
• 2013 yılının gelişmeleri devletleri ve yeni ekonomiyi anlamlandıramayan politikacıları alarmist bir teyakkuz haline sokmuş ve yılın sonuna kadar Çin gibi otoriter rejimlerden BTC yasaklama haberleri gelmeye başlamıştır.
• Daha demokratik görünen ülkeler ise bu yeni teknolojiyi anlamaya çalışırken bir yandan pozisyonlarını ve finansal otoritelerini koruma refleksiyle yasaklamalar getiremese bile vatandaşlarına bu kripto para hakkında uyarılarda bulunmaya başlamıştır (Fransa ve benzeri).

Uçuş ve Küresel Bir Gerçek Olarak BTC

Devletlerin müdahaleleri, şüpheyle yaklaşanlar, ponzi iddialar adeta Bitcoin’e güç katarak onun gerçekliğinin anlaşılması ve yayılması için aşılması gereken direnç noktaları olarak görülmüştür:

• 2014 itibariyle Zynga’nın BTC ile ödeme sistemlerini test ettirmesi, Bitcoin’in sadece günlük işlem değerinde bile Western Union gibi dev şirketleri geride bırakabilmesi aslında sonraki yıllarda yaşanacak fırtınanın ilk ayak sesleriydi.
• Bu yıl dünyanın en büyük finansal medya kurumu Bloomberg, Bitcoin kurlarını ve haberlerini de servis etmeye başladı. Bitcoin artık küresel bir yatırım aracı olarak anılabilirdi!
• Apple gibi sözüm ona yenilikçi şirketler bile BTC’ye şüpheyle yaklaşıyordu ama bu BTC’yi durdumadı ve 2014 yılına kadar BTC işlemlerini, uygulamalarını cihazlarında yasaklayan Apple direnci kırıldı ve Bitcoin’i kendi platformlarında da tamamen serbest bıraktı.
• Sonrası ise Google, Paypal ve Wikipedia gibi aktörlerin BTC almaya başlamasıyla bir çığ gibi büyüdü.
• 2016 itibariyle dört sene önce 10 bin tanesiyle iki pizza alabildiğiniz BTC fiyatı artık 1000 dolar psikolojik sınırını aşmıştı.
• 1000 dolar sınırı 2017 itibariyle üçe katlanarak 3000 dolar seviyelerine yükseldi ki biliyorsunuz sonrası bir tufan.
• 2018 itibariyle Bitcoin, ABD Nasdaq borsasından tutun Tokyo borsasına kadar bütün borsalardan içeri girmeyi başarmıştır.
• 2018 sonrası yaşanan iki yıl BTC’nin altın yılları olmuştur ve dünyanın her yerine sirayet eden Bitcoin, fiyatı itibariyle de durdurulamaz olmuştur.
• 2019-2020 sezonunun müthiş dinamik ve pozitif niteliği 2021 yılının ortalarına kadar devam etmiş ve Bitcoin’in ATH’Si (En yüksek değeri) 67 Bin Dolar noktasını görmüştür.

Bitcoin Yıllara Göre Fiyatı 

Bitcoin doğası gereği herhangi bir otorite tarafından kontrol edilemeyen arz ve talep sonucunda fiyatlanan bir varlık ve ödeme aracıdır. Bu noktada yıllar içindeki ortalama fiyatları bize onun gelişimi hakkında daha fazla fikir verir.

Ancak unutmamak gerekir ki burada her yıl için yaklaşık bir ortalama verilmektedir, mesela 2016 yılında ortalama fiyat, 2016 yılının en yüksek fiyatının üçte biri olabilir.

Bitcoin’in birkaç ayda tam sekiz kat değerlenerek arkasından bir hafta içine tekrar 2 kat fiyatı düşebilen bir emtia olarak tahayyül edilmeli ve BTC yatırımları bu gerçekliği yönetebilecek eğitimli ve teknik analiz yapabilen kişiler tarafından yapılmalıdır:

İşte yıllara göre ortalama BTC fiyatları:

• 2009 yılında bir Bitcoin'in değeri 0,000763924433 dolar seviyelerindeydi.
• 2009-2011 arası dönemde tam bir ortalama tutturmak mümkün değildir çünkü bu dönemlerin verileri karışık ve takip edilmesi zordur.
• Ancak 2011 itibariyle bir BTC fiyatının yıllık ortalaması sadece 6 dolardı. (İki senede on binlerce kat artış)
• 2012 yüzde otuzluk bir artışla bu ortalamayı 8 dolar civarına çekmiştir.
• 2013 yılında ortalama olarak bir BTC fiyatı neredeyse 20-25 kat yükselerek 200 dolar seviyelerinde gezinmiştir.
• 2014 yılı ise yukarıda da kırılma noktası olarak belirttiğimiz biçimde 530 dolar düzeyinde bir ortalama fiyat verisi sunar.
• 2015 yılında büyük düşüler yaşanmış ve lineer ilerleme yükselme evresi yara alarak ortalama 250 dolar seviyelerine yani tekrar yarıya düşmüştür.
• 2016 yılı 2014 seviyelerine tekrar yükselmiş hatta onu da geçerek ortalama 570 dolar üzerinden BTC işlemleri görülmüştür.
• 2017 yılı uçuşa geçişin yani fırlatma rampasından havalanmanın yılı olarak bir yıllık ortalama BTC fiyatı 4.000 dolar seviyelerini yatırımcılara yaşatmıştır.
• 2018’de yine ortalama fiyatta yaklaşık iki katına çıkma yönelimi görülür ve 7.500 dolar seviyeleri bir BTC için ideal fiyatlar olmuştur.
• 2019 ve 2020 fiyatları sonrası 20 bin dolar sınırının aşılması artık bir ortalama alma gereğini ortadan kaldırmıştır.
• Çünkü 2021 yılında 67 bin dolarını gören BTC artık ortalamada da 40-50 bin seviyelerinde git gel yapmaktadır ve arada onbinlerce dolarlık yükselişler ve düşüşler yaşanması önceki dönemdeki birkaç bin dolarlık değişimlerden çok daha tutarsız bir ortalama yaratır.

Bitcoin’in Altcoinler Üzerindeki Etkisi

Bitcoin’in akabinde piyasaya sürülen diğer kripto paralar, Bitcoin’den esinlenerek geliştirildikleri için alternatif kripto paralar şeklinde nitelendirilmiş ve altcoin olarak adlandırılmıştır.

Bitcoin, 2009 yılında piyasaya sürülmesinden bu yana altcoinler üzerinde hakimiyetini sürdürmektedir.

Yatırımcılar piyasayı değerlendirirken başlangıçta Bitcoin’i baz alarak hareket etmekte böylece altcoinlerin değeri genellikle Bitcoin hareketlerine göre belirlenmektedir. Bitcoin’in altcoin üzerindeki başlıca etkileri şunlardır:

• Bitcoin değerinde meydana gelen bir düşüş çoğu altcoin üzerinde de düşüş etkisi yaratırken, Bitcoin değerinde oluşan bir artış ise altcoinler üzerinde pozitif etki yaratmaktadır.
• Ancak Bitcoin değerinde meydana gelen bir düşüş bazı altcoinlerin değerinde artış sağlarken, Bitcoin değerinde meydana gelen artışlar ise bazı altcoinlerin değerinde düşüşe yol açmaktadır.
• Piyasada Bitcoin’in aşırı değerlenmesi ve kar maksimizasyonuna ulaşması durumunda yatırımcıların yatırımlarını Bitcoin’den getiri sağlayacağı inandıkları altcoinlere kaydırması sonucunda altcoinlerin değerinde artış sağlamaktadır.
• Bitcoin’in tek başına boğa piyasasına girmesi durumunda ise yatırımcıların altcoinlerden yatırımlarını Bitcoin’e kaydırması ise altcoinlerin değerinin düşmesine neden olmaktadır.
• Görüldüğü üzere kripto para piyasasında lokomotif rolü üstlenen Bitcoin, altcoinler üzerinde birtakım etkiler yaratmaktadır.