Metaverse ve Matrix

Ama önce karar vermelisiniz: Mavi hap mı kırmızı hap mı?

Metaverse, kabaca sanal bir evrendir. Bu sanal evren üzerinden artık “Virtual Reality” teknolojisinin de imkanlarını kullandığınız zaman zihniniz bambaşka bir gerçeklikte, ufak bir kodlamaya yer çekimsiz ortamda sizin uçmanızı doğrudan tecrübe edebilir.

Metaverse evrenler içinde sanal gerçeklikle yaşarken size gelen kurşunlar gördüğünüzde gerçekten ölecek kadar heyecan ve korku yaşarsınız ancak sonra canınızın acımadığını idrak ederek akrobatik biçimde kurşunlara doğru koşabilirsiniz.

Bu senaryo benzeri bir giriş bile Neo, Tritiny ve Morpheus’un yerçekimsiz ortamdaki dövüş sahnelerini hatırlatmadı mı?

Matrix jeneriğinde o aşağıdan yukarı ve yukarıdan aşağı hızla geçen rakamlar ve kodlar, kriptografinin yegane portresi olarak gösterilse kim karşı çıkabilir?

Matrix bir dijital gerçeklik ve kurşunlardan kaçabildiğimiz bir evren yaratmıştır. Bu nedenle metaverse tanımını daha kavram ortaya çıkmadan kurgulayabilmiş bir fenomen olarak artık daha anlamlıdır.

İşte bu makalede sizi teknik terimlere boğmadan, Matrix fanları ve metaverse meraklılarını tek çatı altına çağırıyoruz. Eğlenceli bir şekilde Matrix’i yad ederek Meta evrenleri bir kez de farklı bir perspektiften ele alıyoruz.

Ajan Smith hariç herkesi bekleriz!

İçindekiler

1. Metaverse (Meta Evren) Nedir?
2. Metaverse Konseptinin Gelişimi
3. Kısaca Matrix
4. Metaverse ve Matrix Analojisi

Metaverse (Meta Evren) Nedir?

Metaverse evrenler ve Matrix arasında bir benzetme yapmak istersek öncelikle bahsi geçen iki olguya dair bildiklerimizi gözden geçirmek faydalı olacaktır.

Bu noktada başlı başına bir metaverse makalesi, konuyu dağıtacağından biz gerekli ve yeterli biz özet şeklinde bu kavram ele alacağız.  Ancak Matrix’ten bahsetmediğimiz ama konu hakkında daha çok bilgi alabileceğiniz ayrıntılı bir şekilde metaverse kavramını ele aldığımız Metaverse Nedir içeriğimiz çok faydalı olacaktır. Şimdi kısaca ve maddeler halinde metaverse kavramına bakmak gerekirse:

• Metaverse ya da sanal evren, insanların fiziksel güce ihtiyaç duymadan, arttırılmış sanal gerçeklik cihazları sayesinde tamamen zihinsel olarak kendilerini bir bütün olarak hissettikleri algısal evrene denir.
• Bu bilincin yüksek farkına vardığı sanal evren bilgisayarlar, android cihazlar ve 3 boyutlu cihazlar sayesinde insan bilişinin yapay bir fiziksel ortama dahil olmasını sağlamaktadır.
• Bu noktada biyolojik gerçeklikten uzak ama bir o kadar da bedensel hisleri tatmin eden bir evrenden bahsediyoruz.
• İnternette, sanal gerçeklik oyunu oynayan ve oyunda uçurumdan düşerken çığlıklar içinde kendini yerlere atan insanları siz de görmüşsünüz.
• halde o evrenlerin ne kadar gerçek olup olmadığı da tartışılabilir bir niteliktedir.
• Günümüz teknolojisi ile sadece online toplantılar, NFT sanat sergileri, MMO tarzı oyunlar ve blockchain tabanlı işlemler yapabilmekteyiz.
• Bağlantı sağlamak için fiziksel teknolojik cihazlara ihtiyaç vardır, örnek verecek olursak AR/VR sanal gerçeklik gözlükleri bizi Metaverse dünyasına bağlayabilir ama o dünyayı sadece görsel duyularımız ve işitsel duyularımız ile hissedebiliriz.
• Daha derin hissetmemiz için bilincimizin tamamen aktarılması gerekmektedir.
• Meta evren, çok çeşitli dijital dünyaları kalıcı olarak birleştirebilen, çevrimiçi bir üç boyutlu dünya şeklinde karşımıza çıkar.
• Meta evren için sık sık “geleceğin interneti” tabiri de kullanılır.
• Metaverse dünyalar; sözü geçen alternatif dijital evren kullanıcılarının, beraber ve eş zamanlı faaliyetler (iş, oyun, sosyalleşme) geliştirmesine imkan verir.
• Meta evren diyebileceğimiz en yakın deneyimi ise şu anda daha çok oyunlar içermektedir.
• Bu doğrultuda oyun metaverse dijital evrenlerinde organize edilen etkinlikler ve oyun ekosistemlerinde oluşan ekonomik pratikler güzel örnekler olarak gösterilebilir.

1999 yapımı Matrix filmi de aslında bu geleceği görmüştür ve bilincin tamamen sanal bir evrene aktarılışı aslında bizim Metaverse kavramından beklentimizi göstermektedir. 

Metaverse Konseptinin Gelişimi

Metaverse (Meta Evren) konseptinin ortaya çıkışı Matrix (1999) serisinin ilk filminden bile daha eski tarihlere götürülebilir.

Snow Crash adlı bilimkurgu, cyrpunk tarzı romanda yer sanal gerçeklik evreni olarak betimlenen Metaverse ilk kez 1992 yılında kullanıcılara sunulmuştur.

Virtual Reality (Sanal Gerçeklik) uygulamalarının yaygınlaşması ve kripto piyasasının yükselişiyle günümüzde ise ciddi oranda bir popülarite yakalayan kavram ilk başlarda sadece “nerd” olarak bilinen bilim kurgu ve bilgisayar fanlarının ilgisindeydi.

Ama artık meta evrenlerde hem mülkiyet hem kimlik aidiyetleri hem de ekonomik pratikler yürütülmektedir ve blockchain teknolojisi artık herkes için vazgeçilmez bir rol oynar.

2021 yılı itibariyle Facebook’un kurucu ve CEO’su olan Mark Zuckerberg’in önce Facebook’un bir Metaverse şirketi olacağı yönündeki açıklamaları ve ardından da vizyon değişikliliği ile beraber İnstagram, Messenger, Whatsapp gibi ürünlerin bağlı bulunduğu çatı firma isminin “Meta” olarak değiştirilme kararı ile Metaverse kavramını daha çok duymaya başladık.

Kısaca Matrix

1999 Yılında bilim kurgu sinemasını yıkarak baştan inşa eden bir olarak Matrix yıllarca bir üçleme serisi olarak kaldıktan sonra 2021 yılında dördüncü filmini küresel boyutta yüz milyonları bulan hayran kitlesiyle paylaştı.

İşte serinin filmleri ve tarihleri:

• Matrix (1999)
• Matrix Reloaded (2003)
• Matrix Revolutions (2003)
• Matrix Resurrections (2021)

Matrix evreninin tasarımcısı bu filmlerdeki en büyük aktör olarak yer alır ve Mimar (Architect) adıyla anılır. Makinelerin ele geçirdiği bir dünya, küçük çaplı bir kıyamet yaşayıp da güneş ışınlarının atmosferden geçmesi engellenince karanlıkta kalmıştır.

Mimar ise Matrix gibi tamamen kusursuz bir sanal dünya kurar ve insan bedenlerindeki ısı füzyonuyla hem makinelere hem de Matrix’e enerji sağlar.

Mükemmel olarak resmedilen dünya bir noktada günümüz dünyasına yakın bir evrendir.

Yine de bu dünyanın simulasyon olduğunu düşünen insanlar simülasyondan uyanmaya kalkışır.

Mimar bir çok geliştirme ve iyileştirme sonucu 19. yüzyıl dan bir dünya başlatır ve insan psikolojisinin inceliklerini anlamak adına simulasyona Kahin (The Oracle) karakterini dahil eder.

Bu noktada seçilmiş kişi olan Neo ve onun mentoru Morpheus, arkadaşı Trinity’nin simülasyonu alt etme mücadeleleri başlamaktadır.

Matrix serisi gelmiş geçmiş en kült bilim kurgu filmelerinin başında gelmektedir ve çıktığı dönemde hem aksiyon sahneleriyle hem de görsel efekt kalitesiyle oldukça büyük sansasyon yaratmıştır. Serinin yönetmenleri Sense8 gibi dizilerle de adlarını sık sık duyduğumuz Wachowksi kardeşlerdir.

Metaverse ve Matrix Analojisi

Analoji kısaca ortak yönleri farklı yönlerinden daha ağır basan iki olgu, kavram ya da olay hakkında bir benzeşme yaratmak anlamına gelmektedir.

Böyle düşünüldüğünde Metaverse evrenler Matrix ile güçlü bir analojiye tabi tutulabilir. Matrix’in unsurları ve metaverse (meta evren) konsepti hakkında benzetme yapabileceğimiz şeylerin kısa bir listesi yapılabilir:

• İki evrende de yapay zekâ var, sanal bir dünya var ve bu dünyaların kendi kural ve de kavramları vardır.
• Arttırılmış gerçeklik sayesinde Matrix evreninde insanların gerçek bilinç ile gerçek olmayanın farkını ayrıt etmesi imkânsız bir hal almıştır çünkü bilincin gerçekliği yakalayabilmesi için tüm şartlar Matrix evreninde vardır.
• Metaverse evreni ise daha taze bir kavram olduğu için daha ileriki zamanlarda bilincin gerçekliği yorumlama biçimi de paralel olarak gelişecektir.
• Endişelenmemiz gereken tek şey yapay zekanın gelişimi olmalıdır.
• Matrix bir bilimkurgu filmi olmasına rağmen geleceği yakından öngörmek konusunda çok iddialıdır ve bizim bu iddia konusunda önlem almamız icap edebilir.