Blockchain (Blok Zincir) Teknolojisi Nedir ve Nasıl Çalışır?

Kripto yatırımlarınıza dair araştırmalar yaparken siz de en az birkaç defa blockchain ya da blok zincir terimine denk gelmediniz mi?

Her kripto para arkasındaki temel ağı işaret eden bu terimin ne olduğuna dair hala bilmedikleriniz mi var?

Yatırım stratejinizde, profiliniz kadar meseleye dair teknik ve entelektüel birikiminizinde mi rol oynadığını düşünüyorsunuz?

Öyleyse gelin bu devrimci teknolojinin inceliklerini öğrenirken, Blockchain nedir, nasıl çalışır gibi sorulara yanıt arayalım.

Eğer blockchain’i bir örnek üzerinden daha iyi anlayabileceğini düşünen okuyucularımız var ise bu teknolojinin dünyaya bıraktığı en büyük ürün olan Bitcoin hakkında “Bitcoin (BTC) Nedir?” makalemize göz atarak BTC’nin blok zinciri hakkında da bilgi sahibi olabilirsiniz

İçindekiler

• Blockchain (Blok Zincir) Nedir?
• Blockchain (Blok Zincir) Kullanım Alanları
• Blokchain (Blok Zincir) Temel Kavramlar
• Blokchain (Blok Zincir) Nasıl Çalışır?

Blockchain (Blok Zincir) Nedir?

Blockchain (Blok Zincir) inovasyonu, en basit biçimde bir kriptografi ağında meydana gelen bütün işlemlerin kaydedilmesi ve takip edilmesini sağlayan aynı zamanda kolaylaştıran ve üzerinde değişiklik yapılmasına izin vermeyen merkezi olmayan bir dağınık defter teknolojisi biçiminde betimlenebilir.

Değerli olduğuna karar verilen veya düşünülen her türlü veri, sektör önemli olmaksızın bir blockchain ağında tutulabilir, izlenebilir ve işlem uygulanabilir.

Blok zincirinde var olan her bir zincirin kopyası sistemde bulunan her bir blokta aynı şekilde bulunmaktadır. Dolayısıyla oluşmuş bir halkası ya da daha doğru bir şekilde bloğu sonradan değiştirelemez. Başta bitcoin olmak üzere binlerce kripto paranın yıllarca güvenle işlemesinin ardında blockchain teknolojisi yatmaktadır.

Blockchain (Blok Zincir) Kullanım Alanları

Bugün tarımdan, kişiler arasında anlık mesajlaşmaya, kontratlardan, yönetişime kadar pek çok kullanım alanına sahip olan Blockchain ağının ilk ve en yaygın kullanım alanı kripto paralar olmuştur. Blok zincirini kripto paraların özel bir hesap defteri gibi düşünebilirsiniz. Fakat bu hesap defteri yani blockchain benzerlerinden farklı olarak sadece kaç paraya sahip olduğunuzu değil, o parayı kimden aldığınız, nerden ve ne zaman harcadığınız gibi birçok farklı bilgiyi de içerir.

Blockchain teknolojisinde var olan bu işlemler herhangi bir endüstiri ya da iş koluyla alakalı olabilir, lakin en sık karşılaştıklarımız şöyle listelenebilir:

• Oyun endüstrisi
• Lüks tüketim
• Lojistik
• Spor Endüstirisi
• Otomativ
• Yüksek finans uygulamaları
• Enerji sektörü

Blokchain Teknolojisinin Özellikleri

Blok zincir teknolojisi modern dünyanın ötesinde yenilikler sunarken, bilgisayar mühendisleri ya da Doktoralı iktisat profesörleri için bile zaman zaman karmaşık olabilecek yepyeni olgular, terimler ve süreçler ortaya çıkarmıştır. Bu terimler aslında blockchain teknolojisinin özellikleri anlamına da gelmektedir.

Blockchain terimlerinin önemlilerini ve özelleliklerini şu şekilde başlıklar altında inceleyebiliriz:

Decentralised (Merkeziyetsiz) Dağıtık Defter Teknolojisi

Blockchain ‘in herhangi bir merkezi olmaması ve dağınık büyük defter yapısına sahip olması, bu ağların hiç bir otorite, yetkili, devlet, kurumlar ya da bireyler tarafından kontrol edilemediği ve izlenemediği ya da herhangi bir müdahalede bulunamamaları anlamına gelir.

Blockchain mekanizmaları, faaliyetlerin dağınık modelde olan düğümler (node’lar) üstüne kaydedilmesi mantığıyla çalışır. Bu işlemler bir kez kaydedilerek geleneksel iş ağlarında meydana gelen aynı işlemin tekrarlanması durumu ortadan kalkmış olur.

Değiştirilemezlik

Herhangi bir işlem, deftere eklendikten sonra hiç bir şekilde değiştirilemez veya üzerinde oynanamaz. Verilerin doğrulanması yapıldıktan sonra Blockchain ağı üzerine eklenir ve dağıtık bir şekilde depolanır.

Dağıtık olması yani depolamanın dağıtılmış olması sayesinde kayıtlar birden fazla yerde tutulur ve bir ağ siber saldıraya uğrasa veya hasar gorse bile veriler kaybolmaz aynı zamanda değiştirilemez.

Yüksek Güvenilirlik

Blockchain teknolojisi ile internet üzerinden ağa girebilen her bir kullanıcı merkez görevi görür. Bu sebeple olası bir siber saldırı durumun başarılı bir şekilde sonuçlanması için ağın en az %51'inin saldıranlar tarafından ele geçirilmesi gerekmektedir.

Blockchain üzerindeki verilerin birden fazla yere dağıtılmış olması sebebiyle bu saldırının başarıya ulaşması imkânsız gözükmektedir. Bütün bunlar bize blockchain teknolojisinin ne kadar güvenli olduğunu göstermektedir.

4. Akıllı sözleşmeler ile hızlı olması

Blockchain ağında, işlemleri veya transferleri hızlandırmak içinde blockchain'de akıllı sözleşme diye bilinen bir dizi otomatik yürütülen kurallar depolanır.

Transferlerin herhangi bir otorite olmadan gerçekleşmesi yani merkeziyetsiz olması ve dağıtık yapısı sayesinde Blockchain teknolojisinde işlemler çok kısa sürede tamamlanabilmektedir.

Para transferleri gibi sıradan işlemler yer ve zaman önemli olmaksızın çok kısa sürelerde, yani saniyerler içerisinde gerçekleştirilebilirler.

Akıllı sözleşme, işlemlerin insan müdahalesi olmadan otomatik olarak yürütüldüğü ve bilgilerin otomatik bir şekilde büyük deftere kaydedildiği sözleşmelerdir.

Akıllı sözleşme Şartları, blockchain ağındaki üyeler tarafından ortak olarak belirlenip anlaşılmış koşullardır.

Akıllı sözleşmeler, geleneksel işlemlerdeki evrak işlerini ortadan kaldırır. Böylece akıllı sözleşmeler ile zaman ve para tasarrufu sağlanır.

4. Saydam, Açık ve İzlenilebilir 

Her kripto para ve zincir kullanıcısı, blok zincirde yapılmış işlemleri bloklar üzerindeki verilere ulaşarak takip edebilir. Katılımcılar verileri kontrol edebilir.

Blok zincir ekosisteminde uygulama geliştirebilirler. Bu durum blockchain teknolojisinin açık ve transparan bir niteliği olduğunu pekiştirir. Saydamlığa rağmen aynı zamanda mahremiyet de sunar biçimde blockchain sisteminde kişisel verilerinize sizden başkası erişemez.

5. Düşük İşlem Ücretleri

Blockchain teknolojisi yani blok zincir teknolojisi sahip olduğu dağıtık yapısı ve şeffaflığı sayesinde işlemler bir otoriteye veya kuruma gerek duymadan gerçekleştirilebilmektedir.

Bu sayede komisyon ücretleri ortadan kalkar ve herhangi bir işlem için ücret alınmadan veya çok duşük miktarla işlemler gerçekleşebilir

Blockchain Nasıl Çalışır?

1. Her işlem veri bloğu şeklinde kaydedilir.
2. Blok zincir ağında var olan her blok kendisinden önce ve sonrasındaki bloklara bağlıdır.
3. İşlemler, geri alınamaz bloklar haline getirilir

Aslında kısaca anlatacak olursak, blockchain sistemindeki her işlem veri bloğu şeklinde kaydedilir. Blok zincir ağında var olan her blok kendisinden önce ve sonrasındaki bloklara bağlanır. İşlemler, geri alınamaz bloklar haline getirilir. 

Blok zincir çalışma prensipleri karmaşık olduğu için maddeler halinde açıklamak zor olsa da kısaca şu şekilde özetlenebilir:

• Blockchain ya da blok zincir, adından da anlaşılabileceği gibi zincirleme şekilde birbirlerine bağlı zincirleri temsil eder.
• Blok zincirin halkasında var olan bütün bloklar üzerlerindeki veriyi sınırsız süre boyunca saklar.
• Bundan dolayı yüklenen her bir veri veya yeni bilgi yeni bir blok haline gelerek bu blok zincire yeni bir zincir olarak eklenir.
• Bu şekilde teknik anlamda milyarlarca yani sonsuz bilgiyi sonsuz uzunluğa ulaşabilecek bir zincirde depolamak mümkün olur.
• Bir Blokchain (Blok Zincir), her türden veri içerisinde depolayabilir.
• Blockchain ağında gerçekleşen her işlem bir veri bloğu olarak kaydedilir.
• Bu veri bloğunda yapılan işlemlerin bilgileri kaydedilir ve takip edilebilir.
• Gerçekleşen bu işlemler blokları doldurduğunda yeni bir blok oluşur ve bloklar birbirine bağlı bir şekilde oluşmaktadır.
• Blok zincir ağında var olan her blok kendisinden önce ve sonrasındaki bloklara bağlıdır.
• Bu işlemler tekrarlandıkça yani bir varlık transfer edilince veya el değiştirince bloklar arası bir veri zinciri oluşmaktadır.
• Bloklardan bir tanesi tamamlandığında ''Hash Kodu'' oluşturur ve sonraki blok oluşan bu ''Hash koduna'' göre yeni bir blok oluşturma sürecine başlar.
• Bu oluşturulan Hash kodu kopya blok oluşmasını engellemiş olur.
• İşlemler, geri alınamaz bloklar haline getirilir
• Blockchain ağında sonradan oluşan her blok, önceki bloğun doğrulamasını yapar.
• Bu durum sayesinde bütün blokzincir ağını güçlendirir.
• Blokların birbirlerine bağlı olması blockchaine'e müdahale edildiğinde veya kurcalandığında kolay bir şekilde anlaşılabilcek bir yapı kazandırırarak, üzerinde oynanması mümkün olmayan bir değişmezlik gücü verir.
• Kötü niyetli kullanıcıların müdahale edebilme ihtimali ortadan kalkarak güvenli bir işlem defteri oluşmuş olur.

Blockchain Sıkça Sorulan Sorular

Bitcoin ile blockchain arasındaki fark nedir?

• Bitcoin yasal uygulamalara tabi olmayan ilk merkeziyetsiz kripto paradır. Bitcoin ile yapılan işlemler için Blockchain teknolojisi kullanılır.

Akıllı sözleşme nedir? (Smart Contract)

• Akıllı sözleşme, işlemlerin insan müdahalesi olmadan otomatik olarak yürütüldüğü ve bilgilerin otomatik bir şekilde büyük deftere kaydedildiği sözleşmelerdir. Akıllı sözleşmeler ile blockchain teknolojisi ayrılmaz bir bütündür. Akıllı sözleşme Şartları, blockchain ağındaki üyeler tarafından ortak olarak belirlenip anlaşılmış koşullardır. Akıllı sözleşmeler, taraflar arasında güven ve verimlilik oluşmasında etkin bir rol oynar. Akıllı sözleşmeler, geleneksel işlemlerdeki evrak işlerini ortadan kaldırır. Böylece akıllı sözleşmeler ile zaman ve para tasarrufu sağlanır.

Blockchain teknolojisi kullanıldığı sektörü nasıl etkiler?

• Blockchain teknolojisini kullanan firmalar, çalışma şekillerini yeniden düzenleyip daha kaliteli, daha sistematik ve daha güvenli işleyebilme fırsatına sahip olurlar. Blockchain sayesinde bir çok sektörde verimlilik artışı sağlanmıştır.